कुडेसावली , ग्रामपंचायत ही चंद्रपुर जिल्हा परिषद, ब्रम्हपुरी पंचायत समिती अंतर्गत येणारी एक ग्रामिण स्वराज्य संस्था आहे. गावाची लोकसंख्या 1147 असून महाराष्ट्राच्या चंद्रपुर जिल्ह्यातील ब्रम्हपुरी तालुक्यात वसलेले एक महत्त्वपूर्ण गाव आहे. हे गाव कुडेसावली ग्रामपंचायतीचे मुख्यालय आहे, चंद्रपुर जिल्हा मुख्यालयापासून सुमारे 110 किलोमीटर अंतरावर असलेले हे गाव आदिवासीबहुल भागातील विकास आणि प्रशासनाचे एक केंद्र आहे.
कुडेसावली ग्रामपंचायत ही चंद्रपुर जिल्हा परिषद, ब्रम्हपुरी पंचायत समिती अंतर्गत
येणारी एक ग्रामीण स्वराज्य संस्था आहे गावाची लोकसंख्या 1147 असून महाराष्ट्राच्या
चंद्रपुर जिल्ह्यातील ब्रम्हपुरी तालुक्यात वसलेले एक महत्त्वपूर्ण गाव आहे हे गाव कुडेसावली
ग्रामपंचायतचे मुख्यालय आहे ज्यामध्ये कुडेसावली गावासह खतीबखार उंडरगाव जोसरांजन
आणि तिसले या गावांचा समावेश आहे चंद्रपुर जिल्हा मुख्यालयापासून सुमारे 110 किलोमीटर
अंतरावर असलेले हे गाव आहे कुडेसावली गावामध्ये कुडेसावली डॅम आहे कुडेसावली गावाच्या लगतच
राजपुरी गाव आहे त्या गावांमध्ये ऐतिहासिक असा मुरुड जंजिरा किल्ला आहे तसेच घुमत सुद्धा
आहे पोस्ट सेवा कुडेसावली गावचा पिन कोड 441206 आहे या गावासाठी पोस्ट सेवा शिघ्रे पोस्ट
ऑफिस सब ऑफिस द्वारे पुरवले जाते.कुडेसावली , तालुका ब्रम्हपुरी , जिल्हा चंद्रपुर
राज्य महाराष्ट्र , देश भारत .कुडेसावली गावाच्या आसपासची काही महत्त्वाची गावे बोडधा
पोस्टल सेवा: कुडेसावली गावाचा पिन कोड 441206 आहे. या गावासाठीची पोस्टल सेवा ब्रम्हपुरी सब ऑफिस (S.O.) द्वारे पुरवली जाते.
जवळची गावे: या गावाच्या आसपासची काही महत्त्वाची गावे बोडधा (Bodadha), मुडझा (Mudza), हळदा (Halda), आवळगाव (Awalgoan), आहेत.
जवळची मोठी शहरे: बोरगाव गावापासून चंद्रपुर, ब्रम्हपुरी , आरमोरी आणि गडचिरोली ही मोठी शहरे जवळ आहेत.
जीवनशैली:
सादगीपूर्ण जीवन: येथील लोक निसर्गाच्या सानिध्यात, साधे आणि सरळ जीवन जगतात. त्यांची जीवनशैली कमी गरजांवर आधारित आहे.
शेतीवर आधारित अर्थव्यवस्था: या भागातील लोकांचा मुख्य व्यवसाय शेती आहे. भात, नागली, वरी यांसारखी पारंपरिक पिके घेतली जातात, परंतु आता भात नगदी पिकांनीही आर्थिक परिस्थितीत सुधारणा घडवून आणली आहे.
परंपरा आणि चालीरिती: आदिवासी जमातींमध्ये त्यांच्या स्वतःच्या विशिष्ट परंपरा, सण-उत्सव आणि चालीरिती आहेत. ते निसर्गपूजा आणि त्यांच्या कुलदेवतांना महत्त्व देतात.
घरांची रचना: घरे नैसर्गिक साधनांचा वापर करून, जसे की लाकूड, बांबू, गवत आणि माती वापरून बांधलेली दिसतात. ती साधी पण मजबूत असतात.
सामाजिक जीवन:
एकसंध समाज: कुडेसावली आणि आसपासच्या पाड्यांमध्ये लोक गुण्यागोविंदाने राहतात. त्यांच्यात सामाजिक एकोपा आणि सामुदायिक भावना अधिक दिसून येते.
शिक्षण: शासनाचे प्रयत्न आणि वाढत्या जागृतीमुळे शिक्षणाचे प्रमाण वाढत आहे. मात्र, काही ठिकाणी आजही शिक्षणाच्या सुविधांची कमतरता जाणवू शकते.
आरोग्य: आरोग्याच्या सुविधा अजूनही मर्यादित आहेत, ज्यामुळे अनेकदा छोट्या-मोठ्या आजारांवर पारंपरिक उपायांचा अवलंब केला जातो.
उत्सव आणि सण: जागतिक आदिवासी दिन, स्थानिक जत्रा आणि पारंपरिक नृत्य हे त्यांच्या लोकजीवनाचा अविभाज्य भाग आहेत. यातून त्यांची संस्कृती जपली जाते.
एकूणच, कुडेसावली मधील लोकजीवन हे ग्रामीण आणि आदिवासी संस्कृतीचे मिश्रण आहे, ज्यात साधेपणा, निसर्गाशी जवळीक आणि सामूहिक एकोपा हे प्रमुख गुण दिसून येतात. आधुनिकतेचा प्रभाव हळूहळू वाढत असला, तरी त्यांची पारंपरिक ओळख अजूनही टिकून आहे.
प्रेक्षणीय स्थळे माहिती : ब्रम्हपुरी तालुक्यातील इतर प्रमुख पर्यटन स्थळांप्रमाणे, कुडेसावली मध्ये थेट या गावाच्या जवळच्या भागात काही निसर्गरम्य आणि धार्मिक स्थळे आहेत, जी पाहण्यासारखी आहेत.
निसर्गरम्य सौंदर्य: बोरगाव हे आदिवासी पट्ट्यात आणि सह्याद्रीच्या डोंगररांगांमध्ये वसलेले असल्यामुळे, इथले निसर्गसौंदर्य खूप आल्हाददायक आहे. विशेषतः पावसाळ्यात हा परिसर हिरवागार होतो आणि डोंगरांमधून अनेक छोटे-मोठे धबधबे दिसतात.
हस्तांतराचा घाट: कुडेसावलीच्या जवळून जाणारा वैनगंगा नंदी हा एक महत्त्वाचा मार्ग आहे. जी या भागाच्या इतिहासाची साक्ष देते.
स्थानिक मंदिर: गावामध्ये काही स्थानिक देवी-देवतांची मंदिरे आहेत, जी स्थानिकांच्या श्रद्धेचे केंद्र आहेत. या ठिकाणी विविध सण-उत्सवांच्या वेळी जत्रा भरते, ज्यामुळे स्थानिक संस्कृतीचा अनुभव घेता येतो.
थोडक्यात, कुडेसावली हे स्वतः एक प्रमुख पर्यटन केंद्र नसले तरी, येथील शांत आणि निसर्गरम्य वातावरण तसेच या गावाच्या जवळची हतगड किल्ला, सापुतारा आणि मांगीतुंगी यांसारखी प्रसिद्ध स्थळे पाहण्यासाठी हे एक सोयीचे ठिकाण आहे.
पाणी व्यवस्थापन आणि जलसंधारण: अनेक ग्रामपंचायतींनी पाणी टंचाईवर मात करण्यासाठी विहीर पुनर्भरण, पाणलोट क्षेत्र विकास आणि जलसंधारण प्रकल्पांसारखे उपक्रम यशस्वीपणे राबवले आहेत.
स्वच्छता अभियान: गावातील स्वच्छता राखण्यासाठी प्रभावी घनकचरा व्यवस्थापन, वैयक्तिक शौचालयांची निर्मिती आणि जनजागृती मोहीम राबवून यश मिळवले आहे.
सौरऊर्जेचा वापर: काही ग्रामपंचायतींनी सार्वजनिक दिवे आणि पाण्याच्या पंपासाठी सौरऊर्जेचा वापर करून वीज खर्चात बचत केली आहे.
डिजिटल ग्राम: आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून ग्रामपंचायतीचे व्यवहार ऑनलाइन करणे, करवसुली सुलभ करणे आणि नागरिकांना विविध सुविधा डिजिटल माध्यमांद्वारे उपलब्ध करून देणे.
शिक्षण आणि आरोग्य सेवा: गावातील मुलांसाठी दर्जेदार शिक्षणाची सोय करणे, अंगणवाड्यांमध्ये सुधारणा करणे आणि आरोग्य शिबिरांचे आयोजन करून लोकांचे आरोग्यमान सुधारणे.
| तपशील | पुरुष | स्त्रिया | एकूण |
|---|---|---|---|
| एकुण लोकसंख्या | 597 | 550 | 1147 |